Rak jetre je ozbiljna maligna bolest koja nastaje u ćelijama ovog važnog organa. Jetra, smeštena u gornjem desnom delu stomaka, ispod dijafragme, ima ključnu ulogu u čišćenju tela od toksina, varenju masti i skladištenju hranljivih materija. Upravo zbog njene složenosti, bolesti jetre — poput raka — često se otkrivaju tek u kasnijim fazama.
Najčešći tipovi raka jetre
Najzastupljeniji oblik ove bolesti je hepatocelularni karcinom (HCC), koji se razvija iz osnovnih ćelija jetre – hepatocita. Pored njega, ređe se javljaju i:
-
Intrahepatični holangiokarcinom (rak žučnih kanala unutar jetre)
-
Hepatoblastom (uglavnom kod dece)
Važno je napomenuti da se rak koji se proširi u jetru iz drugih organa (npr. pluća, dojke ili debelog creva) ne smatra primarnim rakom jetre.
Simptomi raka jetre: Šta ne smete ignorisati
U ranim fazama, rak jetre često ne pokazuje jasne simptome. Međutim, kako bolest napreduje, javljaju se specifični znaci koje je važno prepoznati na vreme:
Najčešći simptomi uključuju:
-
Žutilo kože i beonjača (žutica)
-
Bol u gornjem desnom delu stomaka
-
Nelagodnost ispod desne lopatice
-
Neobjašnjiv gubitak telesne mase
-
Uvećana jetra, slezina ili oba organa
-
Otok u stomaku ili nakupljanje tečnosti (ascites)
-
Hronični umor
-
Mučnina i povraćanje
-
Bol u leđima
-
Svrab kože
-
Povišena telesna temperatura bez jasnog uzroka
Pored navedenog, neki pacijenti mogu primetiti i vidljive vene na stomaku, sklonost ka modricama i krvarenjima, kao i neravnotežu nivoa kalcijuma, holesterola i šećera u krvi.
Faze raka jetre: Kako bolest napreduje
Rak jetre se najčešće klasifikuje u četiri stadijuma, što lekarima pomaže da odrede odgovarajući način lečenja:
Faza 1
Tumor je lokalizovan unutar jetre i nije se proširio na krvne sudove. Lečenje u ovoj fazi ima najviše uspeha.
Faza 2
Može se javiti više manjih tumora, ili jedan tumor koji je zahvatio krvne sudove. Rizik od širenja raste.
Faza 3
Tumor je veći, zahvata veće vene ili se širi na okolne organe, poput žučne kese ili limfnih čvorova.
Faza 4
Kancer se proširio i na udaljene organe (pluća, kosti). Lečenje je kompleksno i usmereno ka produžavanju života i ublažavanju simptoma.
Rano otkrivanje može spasiti život
Rak jetre je bolest koja se često razvija tiho, ali kada simptomi postanu izraženi – već je u poodmakloj fazi. Zbog toga je prevencija i pravovremeno testiranje ključno, naročito kod osoba sa povišenim rizikom (osobe sa hepatitisom B ili C, cirozom, prekomernom konzumacijom alkohola ili gojaznošću).
Ako primetite bilo koji od navedenih simptoma, obavezno se obratite svom lekaru. Rano postavljanje dijagnoze značajno povećava šanse za uspešno lečenje.
