Mnogi građani Srbije koji nisu bili u radnom odnosu pitaju se da li mogu ostvariti pravo na penziju bez radne knjižice ili evidentiranog staža.
Odgovor je – moguće je, ali pod određenim uslovima i uz redovnu uplatu doprinosa iz sopstvenih sredstava.
Penzija bez radnog staža – kako funkcioniše sistem
Prema Zakonu o penzijskom i invalidskom osiguranju, svi građani koji nisu zaposleni imaju mogućnost da se dobrovoljno uključe u sistem osiguranja.
To znači da mogu samostalno uplaćivati doprinose za penzijsko i invalidsko osiguranje i tako sticati penzijski staž.
Kada ispune minimalne uslove – najmanje 15 godina uplaćenih doprinosa i odgovarajuću starosnu granicu (trenutno 65 godina) – stiču pravo na starosnu penziju, isto kao i zaposleni građani.
Koliki su mesečni troškovi uplata doprinosa
Visina doprinosa zavisi od osnovice koju osiguranik sam odabere, a obračunava se na godišnjem nivou prema prosečnoj zaradi u Srbiji.
Trenutna stopa doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje iznosi 24 odsto.
Prema podacima sa sajta PIO fonda, mesečni iznos koji je potrebno uplaćivati kreće se od 11.028 dinara (najniža osnovica) do 157.542 dinara (najviša osnovica).
Na taj način, svako može da odredi koliko će doprinositi, u skladu sa svojim mogućnostima i planovima za budućnost.
Kada se može započeti uplata
Za dobrovoljno penzijsko osiguranje ne postoji starosno ograničenje.
Čak i osobe starije od 60 godina mogu započeti ili nastaviti sa uplatama, čime stiču pravo na penzijski staž i kasnije ostvaruju pravo na mesečna primanja.
Vrste penzija i osnovni uslovi
-
Starosna penzija – najmanje 15 godina staža i 65 godina života (za muškarce i žene, uz postepeno izjednačavanje uslova).
-
Prevremena penzija – moguća je za muškarce sa 40 godina staža, odnosno žene sa 39 godina staža u 2025. godini.
Čak i bez ijednog dana formalnog radnog staža, građani Srbije imaju mogućnost da sami sebi obezbede penziju kroz dobrovoljno plaćanje doprinosa.
Ovo je posebno korisna opcija za slobodne umetnike, preduzetnike, poljoprivrednike i sve koji su radili povremeno, bez prijave.
Na taj način moguće je ostvariti sigurna mesečna primanja u starosti, bez obzira na to što niste bili zaposleni u klasičnom radnom odnosu.
